Wkład Kominkowy Żeliwny Czy Stalowo-Szamotowy

Inwestorzy budujący kominek zazwyczaj zadają sobie pytanie, czy powinni zakupić wkład żeliwny czy stalowo-szamotowy.

Kilkanaście lat temu pierwsze wkłady kominkowe, jakie pojawiły się na polskim rynku, były wykonane z żeliwa. Wkłady te składały się z odlewów żeliwnych, w tym dna paleniska, ścianek bocznych i czopucha, które były połączone ze sobą stalowymi śrubami. Łączenia elementów bywały nieszczelne i wymagały użycia specjalnej masy uszczelniającej. Istnieją również wkłady żeliwne wykonane w technologii monolitycznego odlewu, gdzie cały korpus stanowi jeden odlew. Wkłady żeliwne wciąż stanowią dużą część sprzedawanych w Polsce kominków, zwłaszcza w najniższej grupie cenowej.

Wraz z popularnością kominków w Polsce, oferta rodzimych firm kominkowych została poszerzona o wkłady stalowo-szamotowe. Na początku były one sprowadzane z zagranicy, głównie z Niemiec, ale wkrótce polskie firmy rozpoczęły ich produkcję. Wkłady stalowo-szamotowe składają się z szczelnie pospawanego korpusu wykonanego z grubej blachy stalowej o grubości zwykle 4 mm, a dno i boki paleniska są wyłożone elementami szamotowymi o grubości zwykle 40 mm. Obecnie wkłady stalowo-szamotowe zdominowały rynek wkładów kominkowych w średniej i wysokiej grupie cenowej ze względu na swoje wysokie parametry techniczne, niezawodność oraz estetyczny wygląd.

Zaletą wkładu żeliwnego jest przede wszystkim jego niska cena. Koszt wykonania żeliwnych odlewów i złożenia ich w całość jest z pewnością niższy niż pospawania stalowego korpusu. Żeliwo jest również materiałem bardzo odpornym na ciągłą pracę w wysokich temperaturach. Jednak do podstawowych wad należy jego nieszczelność. Niedokładność żeliwnych elementów powoduje konieczność wypełnienia łączenia specjalną masą uszczelniającą, która po pewnym czasie (pod wpływem pracy termicznej żeliwnych elementów) kruszy się i wypada. Teoretycznie taki wkład kominkowy powinien być co roku na nowo uszczelniany, co w praktyce jest niewykonalne. Palenie w nieszczelnym wkładzie kominkowym oznacza mniejszą efektywność (brak kontroli nad ilością powietrza dostającego się do paleniska) i przede wszystkim ryzyko zatrucia spalinami. Inną wadą takiego wkładu jest słaba odporność żeliwa na szok termiczny. Wrzucenie do rozgrzanego wkładu żeliwnego pokrytego lodem polana może spowodować pęknięcie ścianki wkładu i konieczność jego wymiany.

Wkłady stalowo-szamotowe są pozbawione wad, które występują w wkładach żeliwnych. Poprawnie zespawany korpus zapewnia szczelność komory, a szamotowe wyłożenie paleniska chroni je przed wysoką temperaturą oraz akumuluje ciepło. W przeciwieństwie do wkładów żeliwnych, wkłady stalowo-szamotowe nie ulegają nieszczelności, co umożliwia kontrolę ilości powietrza w palenisku i minimalizuje ryzyko zatrucia spalinami. Wyższa temperatura wewnątrz paleniska ułatwia dopalanie spalin i utrzymanie szyby wkładu w czystości. Ponadto stalowy korpus pozwala na znacznie więcej możliwości konstrukcyjnych, takich jak kurtyna powietrzna, doprowadzenie zewnętrznego powietrza czy system dopalania spalin. Obniżone dno paleniska zapobiega wypadaniu polan lub popiołu przy otwieraniu drzwiczek. Estetyka wyglądu wkładów stalowo-szamotowych jest również lepsza, ponieważ delikatna stalowa rama zasłania znacznie mniej szyby, a dostępne są także bezramkowe modele.

Wkłady stalowo-szamotowe nie mają wad występujących w przypadku wkładów żeliwnych. Ich korpusy są szczelne i nie wymagają uszczelnienia. Szamotowe wyłożenie paleniska zapewnia ochronę przed wysoką temperaturą i akumuluje ciepło, co ułatwia dopalanie spalin i utrzymanie szyby w czystości. Konstrukcyjnie są bardziej zaawansowane i oferują kurtynę powietrzną, system dopalania spalin oraz obniżone dno paleniska, co ułatwia użytkowanie. Wkłady stalowo-szamotowe są również estetyczniejsze, a małe elementy szamotowe są bardziej odporne mechanicznie. Wadą może być konieczność wymiany szamotów po kilku sezonach grzewczych.